Egzamin składa się z dwóch części.
W części pierwszej należy odpowiedzieć na pytania z zestawu ogólnego.
W części drugiej można - do wyboru:
1) odpowiadać na pytania z zestawu szczegółowego;
2) przedstawić charakterystykę wybranej szczegółowej polityki administracji
3) omówić przygotowany referat (przesłany wcześniej emailem lub przekazany - z dyskietką - na wykładzie).
pytania i propozycje odpowiedzi - zestaw ogólny
1. Przedmiot nauki o polityce administracji
Przedmiotem nauki o polityce administracji jest osiąganie przez administrację celów.
2. Różnica między pojęciami „polityka administracji” i „polityka administracyjna”
Polityka administracji to polityka prowadzona przez administrację, natomiast polityka administracyjna to polityka prowadzona wobec administracji, np. wpływanie na kształt czy metody działania administracji przez władzę ustawodawczą lub przez partie polityczne.
3. Polityki szczegółowe administracji
Polityki szczegółowe administracji to polityki prowadzone przez administrację w wybranych dziedzinach, np. polityka edukacyjna, polityka obronna czy polityka gospodarcza.
4. Teorie polityczne Arystotelesa
Według Arystotelesa, człowiek - jako „zwierzę polityczne” (zoon politikon) jest stworzony do życia w państwie. Podstawową formą funkcjonowania społeczeństwa są rodziny, łączące się w gminy, które natomiast wspólnie tworzą państwo. Arystoteles wskazywał na istnienie sześciu form państw - monarchii, arystokracji, politei oraz tyranii, oligarchii i demokracji - spośród których trzy pierwsze są pozytywne, a trzy ostatnie negatywne. W monarchii i tyranii władzę sprawuje jedna osoba, w arystokracji i oligarchii - grupa osób, a w politei i w demokracji udział w rządach mają szerokie rzesze obywateli. Forma państwa powinna być dopasowana do konkretnych warunków i społeczeństw, a ten sam ustrój może sprawdzać się w jednym państwie, a w drugim nie.
5. Poglądy Sun Tzu
Sun Tzu, chiński strateg i teoretyk militarny, autor książki „Sztuka Wojny”, wskazywał, że wojna odbywa się zarówno w sferze wojskowej, jak i ekonomicznej, dyplomatycznej i politycznej. Zalecał on zaskakiwanie przeciwnika, dążenie do sytuacji, kiedy przeciwnik nie ma możliwości manewru, przy jednoczesnym zapewnienie swobody działań własnym siłom. Sun Tzu podkreślał znaczenie aspektów psychologicznych, zarówno dla tworzenia zdyscyplinowanej armii, jak i dla oszukania przeciwnika. Według Sun Tzu, walkę należy podejmować tylko wtedy, kiedy zwycięstwo jest pewne, a szczytowym osiągnięciem jest zwycięstwo bez walki.
6. Poglądy Pawła Włodkowica
Paweł Włodkowic uznawał istnienie wojen sprawiedliwych - obronnych, i niesprawiedliwych - agresywnych. Uważał za możliwe pokojowe współistnienie państw o różnych religiach. Podkreślał znaczenie tolerancji, zarówno w polityce wewnętrznej, jak i międzynarodowej. Uważał, że jednostka powinna mieć prawo głosić swoje poglądy, a ogół nie powinien używać siły do jej uciszenia czy przekonania.
7. Doktryna Niccolò Machiavellego
Niccolò Machiavelli, autor „Księcia”, uważał, że skuteczność jest podstawowym kryterium jakości władcy. Według Machiavellego, moralność i polityka nie łączą się ze sobą. Machiavelli kierował się realizmem politycznym, opisywał faktyczne metody sprawowania władzy, a na podstawie obserwacji rzeczywistości i lektury dzieł starożytnych dawał wskazówki dla rządzących. Machiavelli zauważał, że ludzie kierują się niskimi pobudkami, i że z natury są źli. Duże znaczenie, poza zdecydowanym i odpowiednim postępowaniem, przypisywał Machiavelli przepisom prawa, mogącego motywować ludzi do tłumienia swoich złych instynktów. Okrucieństwo powinno być stosowane tylko wtedy, kiedy jest konieczne, ale też nie wolno wahać się ani zwlekać z jego stosowaniem. Działania uciążliwe powinny być przeprowadzane szybko, najlepiej na początku panowania. Władca powinien umieć łączyć w sobie cechy lwa i lisa, będąc zarazem silnym i sprytnym. Przeciwników należy unieszkodliwić, i uniemożliwić im zemstę. Lepiej jest budzić strach niż uwielbienie, gdyż władca kochany w trudnej sytuacji szybciej zostanie zdradzony, niż ten, którego poddani się boją. Nie należy dotrzymywać słowa, kiedy byłoby to szkodliwe dla państwa. Państwo bowiem jest dobrem najwyższym. Władca powinien dbać o swój wizerunek publiczny, okazując litość, praworządność, religijność i hojność w zależności od potrzeb. Według Machiavellego, poza znajomością reguł rządzenia przydatne może być poznawanie życiorysów wielkich przywódców. Machiavelli jest uważany za ojca nowożytnych nauk politycznych.
8. Poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Andrzej Frycz Modrzewski, autor dzieła „O poprawie Rzeczypospolitej” (De Republica emendanda), składającej się z pięciu części (O obyczajach, O prawach, O wojnie, O Kościele, O szkole), zalecał radykalne unowocześnienie państwa, był zwolennikiem silnej władzy centralnej, widział potrzebę demokratyzacji życia publicznego, opartego na równości praw szlachty, mieszczaństwa i chłopstwa. Postulował rozwijanie publicznego szkolnictwa, opieki zdrowotnej i utrzymanie sprawnej armii. Uważał, że dobro państwa zależy w dużej mierze od zwyczajów obywateli. Zachęcał do zgody i skromności oraz skupianie się na sumiennym wykonywaniu swoich obowiązków.
9. Pojęcie celu
Cel jest to stan zamierzony. Istnieć może także wiele innych definicji celu, podkreślających np. rolę woli jednostki czy też rolę faktycznych osiągnięć końcowych. W ujęciu nauki o polityce administracji rozumienie pojęcia celu jest zbliżone do jego pojmowania w dziedzinie psychologii czy w języku potocznym, jednakże najbliższe nam jest spojrzenie prakseologiczne.
10. Pojęcie skuteczności
Skuteczność jest to zgodność wyniku działań z wyznaczonym celem.
11. Cykl organizacyjny
Składa się z pięciu elementów: 1) wybór celu; 2) określenie środków potrzebnych do osiągnięcia celu; 3) zgromadzenie środków potrzebnych do osiągnięcia celu; 4) osiągnięcie celu; 5) kontrola
12. Ideologiczne i materialne czynniki wpływające na politykę administracji
Czynniki ideologiczne, mogące kształtować politykę administracji, możemy przykładowo podzielić na religijne, ekonomiczne czy polityczne. Pojęcie ideologii zwykle interpretowane jest jako system poglądów. Czynniki materialne, postrzegane tutaj jako przeciwieństwo ale i uzupełnienie czynników ideologicznych, rozumiane mogą być zarówno jako przyczyna, jak i jako wynik istnienia poszczególnych ideologii. Czynniki materialne to np. temperatura, ukształtowanie terenu, czy obecność określonych substancji. Na funkcjonowanie administracji - a przez to i na prowadzoną przez nią politykę - wpływ mają m.in. takie czynniki materialne, jak stan infrastruktury, dostępne środki finansowe, architektura czy też narzędzia pracy wykorzystywane w urzędach.
13. Administracja w ujęciu naukowopolitycznym
Zgodnie ze źródłosłowem (łac. ministrare, służyć) - za główną funkcję administracji możemy uznać służenie, stąd określenie administracji jako organizacji służącej dobru ogółu. Administracja jest też rozumiana jako sprawowanie władzy wykonawczej.
14. Państwo w ujęciu politycznoadministracyjnym
Dla administracji państwo może być zarówno elementem otoczenia, podmiotem uosabiającym dobro ogółu, czy też nawet podmiotem, z którym administracja jest utożsamiana. Trójczłonowa definicja państwa Georga Jellinka mówi, że na państwo składają się: ludność, władza i terytorium.
pytania - zestaw szczegółowy
Pojęcie społecznej gospodarki rynkowej
Polityka mieszkaniowa Polski w okresie transformacji ustrojowej
Równość szans edukacyjnych
Migracje ludności a interes państwa
Przyczyny bezrobocia
Publiczna i prywatna służba zdrowia a dobro ogółu
Pojęcie krzywej Laffera
Strategie marketingowe rozwoju przedsiębiorstwa
Polityka zagraniczna w Unii Europejskiej
Metody zwalczania korupcji
Zadania administracji publicznej w zakresie ochrony środowiska
Pozycja ustrojowa Prezesa Rady Ministrów
Polityka samorządu terytorialnego w zakresie transportu publicznego
Tendencje centralizacyjne i decentralizacyjne w polityce gospodarczej
Podział terytorialny a polityka rządu
Strategie rozwoju jednostek samorządu terytorialnego
Zapraszam do zaliczania po wykładzie, na kolejnych zjazdach. W przypadku braku kart egzaminacyjnych na razie ocena zostanie wpisana do zeszytu albo do indeksu.
